Maak kennis met de axolotl!

Een bijzonder dier met een bijzondere naam, maak kennis met de axolotl! Deze watersalamander komt oorspronkelijk alleen voor in Mexico, maar wordt regelmatig als huisdier gehouden. De axolotl heeft – naast zijn bijzondere naam – ook een paar andere eigenschappen die hem erg interessant maken. Het dier is bijvoorbeeld de enige salamander die nooit helemaal uit het larvale stadium komt en lijkt daardoor op een wandelende vis. Daarnaast is het een salamander met de vergevorderde mogelijkheid tot regeneratie, wat betekent dat ze in staat zijn om complete lichaamsdelen terug te laten groeien zonder littekenweefsel.

Mexicaanse wandelvis

Axolotl is een Azteekse naam en heeft meerdere betekenissen waarvan watergod, waterhond en watermonster de bekendste en meest gebruikte zijn. Het diertje wordt net als andere salamanders als larve geboren, met kieuwen en een staart, maar in tegenstelling tot wat we zien bij gewone salamanders verdwijnen deze niet. Hij krijgt geen longen en dankzij de kam op zijn rug en zijn lange staart doet hij nog het meest denken aan een wandelende vis. Vandaar dat hij ook wel Mexicaanse wandelvis genoemd wordt.

Maak kennis met de axolotl!

Maar ook de rest van zijn uiterlijk is opmerkelijk. De lange kieuwen op de achterzijde van zijn kop, in combinatie met zijn kleine oogjes en brede ‘lachende’ mond geven hem een exotisch, jeugdig en vriendelijk voorkomen. Met zo’n mediageniek uiterlijk is het dan ook niet gek dat axolotls voorkomen in de populaire game Minecraft en Pokémon liefhebbers direct gelijkenissen zien met de personages Mudkip en Wooper.

Eind negentiende eeuw ontstond een mutatie die een witte axolotl met donkere ogen opleverde. Dit was geen albino, want die hebben rode ogen. Sindsdien is veelvuldig gekweekt met deze witte variant. De witte axolotl met donkere ogen en gekleurde kieuwen is vooral populair als huisdier in een aquarium. In het wild hebben ze deze kleuren niet, dan hebben ze voornamelijk schutkleuren in meerdere tinten bruin, grijs en groen. Een heel enkele keer wordt een volledig zwarte axolotl geboren.

Eeuwige jeugd

Deze watersalamander heeft niet alleen een jeugdig uiterlijk, maar kan zelfs – zonder littekens – compleet nieuwe organen en ledenmaten aangroeien. Als hij door een ander dier wordt gebeten, of op een andere manier beschadigd raakt, groeien na verloop van tijd poten, kieuwen, staart of organen weer aan. Zelfs de hersens, ruggengraat en kaken kunnen volledig vernieuwd terug groeien. Mede daarom worden axolotls in grote getale gekweekt voor onderzoek. Wetenschappers willen maar wát graag weten hoe dit geheim van de ‘eeuwige jeugd’ werkt om zo mensenlevens te kunnen redden en verlengen.

In laboratoria en aquaria komen axolotls dus veelvuldig voor. Helaas verliest het sympathiek ogende diertje in het wild snel terrein. In het wild staat zijn status op ernstig bedreigd en is hij bijna uitgestorven door verlies aan leefgebied en vervuild water. Door middel van fokprogramma’s proberen natuurbeschermers en natuurparken het tij te keren. Laten we hopen dat de axolotl ook in het wild de eeuwige jeugd heeft!